Blootstelling aan cytostatica bij schoonmakers en apothekersassistenten onderzocht

Werken met cytostatica in de umc’s is de afgelopen jaren steeds veiliger geworden. In 2017 schreef ik als voorzitter van de arbocataloguswerkgroep 'Veilig werken met cytostatica' een blog over de resultaten van een evaluatieonderzoek naar werken met cytostatica. We zagen toen dat de besmetting op de handen bij verpleegkundigen (onder de handschoenen) vele malen lager was dan in 2000. Ruim onder de toetsingswaarde, vaak werd er niets gemeten. Voor apothekersassistenten en schoonmakers gaf het onderzoek echter te weinig gegevens. Daarom is bij deze groepen onlangs een nieuw evaluatieonderzoek gedaan met behulp van handenspoelmonsters. Dat gaat als volgt: de medewerkers maken allereerst hun handen schoon, vervolgens voeren ze een handeling uit zoals ze die altijd doen, en daarna wassen ze hun handen in een zakje met vloeistof. Die vloeistof wordt onderzocht op besmetting met cytostatica.

Schoonmakers werken veilig

Bij schoonmakers is getest op de afdelingen waar met cytostatica wordt gewerkt. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de blootstelling aan cytostatica bij schoonmakers onder de toetsingswaarde blijft. Die toetsingswaarde is afkomstig uit een eerder onderzoek onder verpleegkundigen. De toetsingswaarde is zo laag dat ook zwangeren veilig met cytostatica kunnen werken. De schoonmakers werken waarschijnlijk veilig omdat er voor hen een duidelijke werkwijze is, waarbij ze nitril handschoenen moeten dragen.

Good practice apothekersassistenten

Bij apothekersassistenten is op drie plekken getest: voorbereiding, toedieningsgereedmaken en eindcontrole van infusen en medicatie. Bij het toedieningsgereedmaken bleef de blootstelling onder de toetsingswaarde. Bij de voorbereiding en de eindcontrole werd gemiddeld genomen de toetsingswaarde ook niet overschreden. Er was daar echter een grote spreiding in de meetresultaten, die waarschijnlijk wordt veroorzaakt doordat apothekersassistenten niet in alle gevallen handschoenen dragen. Het is te kort door de bocht om alleen maar te zeggen: altijd handschoenen dragen en klaar. Met handschoenen aan kun je weer andere dingen in de omgeving besmetten. Duidelijk moet zijn wat precies de blootstellingsmomenten zijn en wat de beste momenten zijn om handschoenen aan en uit te doen. We gaan dit uitwerken in de vorm van een good practice.

Samenwerking algemene ziekenhuizen

Het onderzoek bij de schoonmakers en apothekersassistenten hebben we samen met de algemene ziekenhuizen gedaan. De publieksversie van het onderzoeksrapport vindt u hier. Het is een goede ontwikkeling om bij de arborisico's die we delen, samen op te trekken. Dat doen we ook bij 'Veilig werken met geneesmiddelen' en er komen vast nog onderwerpen bij.

Anke Boumans – d’Onofrio voorzitter van de arbocataloguswerkgroep Veilig werken met cytostatica
arbeidshygiënist, Radboudumc / Radboud Universiteit
tel: 024 3615 400 Anke.Boumans-dOnofrio@radboudumc.nl