Stralingsdeskundige: Werken met straling is ontzettend veilig

Veilig en gezond werken in een umc wordt mede mogelijk gemaakt door een team van arbodeskundigen zoals arbeidshygiënisten, veiligheidskundigen, arbeidsdeskundigen en bedrijfsartsen. Wat is hun rol? Maarten Huikeshoven blogt over zijn werk als stralingsdeskundige in Amsterdam UMC locatie AMC.

In Amsterdam UMC locatie AMC werken veertien afdelingen met straling. Met straling bedoel ik: ioniserende straling zoals straling afkomstig van radioactieve stoffen en röntgenstraling. De afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, Cardiologie en Radiotherapie werken er het meest mee, maar het gebeurt ook in labs waar onderzoek wordt gedaan. Straling kan van apparaten afkomen of van radioactieve stoffen zoals radiofarmaca.

Kernergiewet geldt, niet Arbowet

Stralingsdeskundigen zijn voor de meeste umc-medewerkers onzichtbare collega's. En dat is goed, want wij zijn een soort tweedelijns ondersteuning die zorgen dat collega's op de werkvloer hun werk veilig kunnen doen. Dat lukt uitstekend, want er doen zich met straling nooit ernstige incidenten voor. Dat komt mede door de ontzettend strenge wet- en regelgeving. Straling valt namelijk onder de Kernenergiewet. Die staat naast de Arbowet. In de Arbowet staat niets over straling. De Kernenergiewet en aanvullende wet- en regelgeving is zeer gedetailleerd over werken met straling. Veel gedetailleerder bijvoorbeeld dan de Arbowet over werken met gevaarlijke stoffen.

Toezichthoudend deskundige

Als stralingsdeskundigen vragen wij voor het umc een zogeheten complexvergunning aan. Daarin staat binnen welke randvoorwaarden we met radioactiviteit en röntgentoestellen mogen werken. Vervolgens geven wij intern aan afdelingen weer toestemming. Alles wat straling afgeeft registreren wij samen met de afdelingen in een Kernenergiewetdossier. Elke afdeling die met ioniserende straling werkt heeft een toezichthoudend stralingsdeskundige, die is het eerste aanspreekpunt. Alle medewerkers die met straling werken worden daarvoor geschoold. De overheid inspecteert regelmatig of we ons als umc aan de vergunning houden.

Risicoanalyse

Als stralingsdeskundigen maken we een risicoanalyse van alle processen waar met straling wordt gewerkt: wat is het voor straling? Hoe wordt er mee gewerkt? Wat zijn de blootstellingpaden bij regulier gebruik? Wat zijn de blootstellingsrisico's wanneer er iets mis gaat? Wat zijn de voorziene onbedoelde gebeurtenissen? Alle antwoorden op die vragen bij elkaar opgeteld leveren een dosis straling die binnen bepaalde grenzen blijft. Is dat niet zo, dan moeten we extra maatregelen nemen, bijvoorbeeld: bouwkundige aanpassingen doen, de hoeveelheid straling verminderen of loodschorten gebruiken. Er wordt elk jaar gecontroleerd of de risicoanalyse nog geldig is.

Stralingsdosismeters

Voornamelijk bij Radiologie en Nucleaire Geneeskunde en bij Cardiologie dragen medewerkers stralingsdosismeters. Dat is om bij normale werkzaamheden en bij incidenten te weten hoeveel straling iemand heeft opgelopen. Tijdens hun gewone werk krijgen medewerkers bij lange na niet de hoeveelheid straling die iemand maximaal mag hebben. Op het gebied van veilig werken met straling is eigenlijk geen winst meer te behalen. In de patiëntenzorg daarentegen is nog wel grote winst te boeken. Er wordt veel onderzoek gedaan naar onder meer CT-scanners. Hoe kun je met een lagere dosis toch hetzelfde beeld krijgen. Voor kinderen is dat extra belangrijk omdat daarmee de kans op kanker op latere leeftijd afneemt.

Maarten Huikeshoven
stralingsdeskundige AMC
tel: 020-5664998
mail: m.j.huikeshoven@verwijder-dit.amc.uva.nl