Agressieve gedragsstoornissen

Opstandig gedrag kan al voorkomen bij peuters en kleuters. Dit wordt ook wel de koppigheidsfase genoemd. De meeste jonge kinderen proberen dan hun zin door te drijven. Als ouder moet je op die momenten duidelijke grenzen trekken, ook al leidt dit dan met regelmaat tot een conflict. Peuters en kleuters hebben dit nodig omdat ze zo ontdekken wie ze zelf zijn en hoe ze moeten samenleven met anderen. Dit hoort bij hun ontwikkeling.

Als het goed is, nemen deze conflicten af als kinderen ouder worden. Zij leren om rekening met anderen te houden, respectvol met hen om te gaan en hun eigen behoeften even uit te stellen in situaties waarin dat beter is. Doordat kinderen de taal steeds beter beheersen, kunnen ze gedachten, gevoelens en wensen beter onder woorden brengen en dat draagt bij tot het verder afnemen van het opstandige gedrag. Het is ook heel normaal als kinderen elkaar een keer plagen of slaande ruzie hebben. In de pubertijd zie je het opstandige gedrag ook weer terugkomen. Je kunt dus zeggen dat een zekere mate van opstandig en agressief gedrag normaal genoemd mag worden op bepaalde leeftijden. Pas als kinderen zich voortdurend verzetten tegen volwassenen of vaak vechten met andere kinderen is er reden tot zorg.

We spreken van een agressieve gedragsstoornis wanneer het gedrag heel erg negatief is en vaker en sterker voorkomt dan gemiddeld en gedurende langere tijd aanwezig is. Agressieve gedragsstoornissen worden onderscheiden in oppositioneel opstandige gedragsstoornissen (ODD, Oppositional Defiant Disorder) en antisociale gedragsstoornissen (CD, Conduct Disorders)

Kinderen met ODD en CD hebben moeite om hun emoties zelf te regelen. Ze zijn snel gefrustreerd, worden van het ene op het andere moment heel erg boos, luisteren slecht en kunnen moeilijk op een andere manier tegen een situatie aankijken en daarbij een andere houding aannemen. Het opvoeden van deze kinderen vergt veel van de ouders; er worden hoge eisen gesteld aan het opvoedgedrag en dat kan zorgen voor overbelasting van de ouders.

ODD is een stoornis die je kunt herkennen aan twee verschillende problemen. Dit zijn agressiviteit en de neiging om anderen opzettelijk lastig te vallen en te irriteren. Officieel wordt het ook een patroon van negatief, vijandig en dwars gedrag genoemd dat zich langer dan vier maanden voordoet en waarbij je vier of meer van de onderstaande symptomen kunt waarnemen:

• wordt vaak boos, driftig;
• gaat vaak met volwassenen in discussie;
• verzoeken of regels van volwassenen worden bewust overtreden of genegeerd;
• kliert andere mensen;
• geeft anderen de schuld van zijn of haar fouten of misdragingen;
• wordt snel boos of raakt snel geïrriteerd door anderen;
• is vaak hatelijk en wraakgierig.