Resultaten TNO-onderzoek naar blootstelling verpleegkundigen bij toedieningsgereed maken van geneesmiddelen
Verpleegkundigen en apothekersassistenten voeren op de verpleegafdelingen handelingen uit met geneesmiddelen voordat ze die toedienen aan patiënten, zogeheten VTGM-handelingen (Voor Toediening Gereed Maken). Het gaat bijvoorbeeld om handelingen als het optrekken van vloeistof, vermalen van tabletten en openen van capsules om een drank van te maken. In opdracht van SoFoKles en StAZ, de arbeidsmarktfondsen voor umc’s en algemene ziekenhuizen, heeft TNO onderzocht of deze handelingen veilig zijn uit te voeren in de medicatieruimte van de verpleegafdelingen. Er zijn metingen uitgevoerd naar de blootstelling aan zeer kleine stofdeeltjes die in de longen kunnen doordringen.
Indeling geneesmiddelen in gevaarsklassen
De resultaten van de metingen zijn gerelateerd aan de gevaarsklassen van de geneesmiddelen, waarbij klasse 1 het minst gevaarlijk is en klasse 5 het gevaarlijkst. Geneesmiddelen van klasse 4 en 5 worden meestal voor toediening gereed gemaakt in de ziekenhuisapotheek, waar goede afzuiging is.
Resultaten blootstellingsmetingen
Uit het TNO-onderzoek komt naar voren dat blootstelling aan medicijnen in gevaarsklasse 1, 2, 3 binnen de norm valt. Verpleegkundigen en apothekersassistenten kunnen er dus veilig mee werken. Voor de zekerheid beveelt TNO aan om voor de medicatie uit gevaarsklasse 3 de VTGM-handelingen uit te voeren met aanvullende maatregelen, zoals:
- een stofafzuigkast of lafkast gebruiken
- de duur van blootstelling beperken, en/of
- het gebruik van adembescherming
TNO raadt af om handelingen uit te voeren met medicatie uit gevaarsklasse 4 en 5 zonder goede afzuigkasten.
Maatregelen uitwerken
De resultaten van het TNO-onderzoek worden nog verwerkt in betermetarbo en Dokterhoe, de arbocatalogi van de algemene ziekenhuizen en de umc’s. Dit gebeurt door de arbocataloguswerkgroep Veilig werken met geneesmiddelen / cytostatica, waarin deskundigen vanuit de algemene ziekenhuizen en de umc’s participeren.
Contactpersoon: Anke Boumans – d’Onofrio, projectleider arbocatalogus umc’s arbeidshygiënist, Radboudumc tel: 024 3615 400 Anke.Boumans-dOnofrio@radboudumc.nl
Bekijk het volledige TNO-onderzoek
Het volledige TNO-onderzoek vind je hier: Blootstellingsonderzoek bij VTGM-handelingen op verpleegafdelingen van ziekenhuizen.
Eerder onderzoek
In 2024 en 2018 heeft Caesar Consult onderzoek gedaan naar de blootstelling aan cytostatica bij verpleegkundigen en medewerkers in de apotheek en in de schoonmaak. Met deze onderzoeken is de blootstelling via de huid in kaart gebracht. Zie: Rapportage evaluatieonderzoek beroepsmatige blootstelling aan cytostatica in Nederlandse UMC’s 2014 en rapportage beroepsmatige blootstelling in Nederlandse ziekenhuizen bij medewerkers in de apotheek en in de schoonmaak 2018.
Meer informatie
Op Dokterhoe vind je bij Veilig werken met geneesmiddelen en bij Cytostatica meer informatie over veilig werken met geneesmiddelen.
