Op de OK

Fysieke belasting is een combinatie van de belasting bij een handeling of activiteit en de belastbaarheid van de medewerker. Fysieke belasting wordt onderverdeeld in statische belasting en dynamische belasting. Statische belasting wordt ook wel 'houdingsbelasting' genoemd. Deze belasting treedt op als een (ongunstige) houding langer dan 1 minuut wordt ingenomen/volgehouden.

Het streven is om belastende situaties zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. In het 'Wat nekt je boekje' kun je hierover veel vinden.

OK-assistenten ervaren fysieke belasting bij:

• voorbereidingen/opdekken van instrumenten
• transport en transfer
• werkzaamheden tijdens de operatie:
  • instrumenteren
  • assisteren
  • omlopen
• nazorg/opruimen

Fysieke belasting wordt daarbij veroorzaakt door:

• onvoldoende manoeuvreer- en beweegruimte
• onvoldoende breedte van doorgangen
• indeling van kasten en stellingen
• opstelling meubilair en apparatuur
• onvoldoende verstelbaarheid van meubilair en apparatuur
• onnodig verplaatsen van materialen
• onvoldoende afwisseling in houding en beweging
• lang dragen van een röntgenschort

Samenvattend ontstaat de belasting op de OK uit lang staan, lang werken in dezelfde houding, gebogen/gedraaid werken, ver/hoog reiken, tillen, duwen/manoeuvreren.

Geef voldoende aandacht aan de voorbereiding, volg de stappen kijken-denken-kiezen-doen. Houd rekening met je eigen belastbaarheid. Zorg voor een veilige werkomgeving, bijvoorbeeld voldoende ruimte om te werken en een droge/stroeve werkvloer.

Bij een goede voorbereiding hoort ook de beschikbaarheid van hulpmiddelen. In de zorg is het van belang om transfers uit te voeren met tilhulpmiddelen, zoals glijzeilen en patiëntentilliften. Handmatig tillen van patiënten leidt tot overbelasting. Voor vrijwel alle zware werkzaamheden in de zorg zijn werkmethoden met hulpmiddelen beschikbaar die veilig zijn voor de medewerker én de patiënt. Kijk voor richtlijnen bij transfers ook naar deze adviezen.

Kijk voor het op de juiste wijze vervoeren van een patiënt met bed of rolstoel bij Transport met bed of rolstoel.

Kijk voor het goed uitvoeren van een transfer van bed naar operatietafel en vice versa naar deze adviezen.

Als je aan de operatietafel werkt, handel je zo het best:

• Zorg voor aangepaste werkhoogte (tafelhoogte instellen en opstapbankjes).
• Werk zoveel mogelijk tussen heup- en schouderhoogte.
• Zorg dat je met ontspannen schouders staat.
• Sta in een lichte spreidstand.
• Zet je knieën niet op slot, maar licht gebogen.
• Wissel zoveel mogelijk van houding.
• Verdeel het gewicht van het ene been op het andere en dan weer op allebei.
• Sta af en toe even op je tenen.
• Probeer waar mogelijk af te steunen. Denk daarbij aan hulpmiddelen als: stasteun, borststeun, armsteun.
• Ga af en toe zitten als dit mogelijk is (zit/stakruk, desgewenst afgedekt).
• Reik niet verder dan je arm lang is (40-60 cm).
• Werk niet langer dan 1 minuut met een matig en/of gedraaide rug/nek.

Meer dan de helft van de KNO-artsen kampt met beroepsgerelateerde klachten aan nek, rug of schouders. Deze video laat zien hoe je als KNO-arts de juiste houding aanneemt bij:

• microscopische operaties
• endoscopische operaties
• open operaties

Video met Nederlandse ondertiteling.

Video English subtitled.

Ga naar de pagina praktijkrichtlijnen

Aangevuld met het ‘Wat nekt je boekje’

Over het verminderen van fysieke belasting op de OK hebben meerdere ziekenhuizen op deze website tal van filmpjes geplaatst.