Gezondheidsrisico bij beroepsmatige blootstelling

Of ongewenste gezondheidseffecten optreden, hangt naast de (gevaars)eigenschappen van de gebruikte geneesmiddelen af van de mate van blootstelling. Hoe groot de kans op gezondheidseffecten is, bij beroepsmatige blootstelling, is nog onvoldoende onderzocht. Uit voorzorg worden adequate voorzorgsmaatregelen voorgeschreven omdat van veel geneesmiddelen wel toxische effecten bekend zijn zonder duidelijke ondergrens voor schadelijkheid, en omdat beroepsmatige blootstelling in de zorg een reëel risico is.

De beroepsmatige blootstelling aan cytostatica is voor apothekers, verpleegkundigen en schoonmakers wel nader onderzocht. Gegevens over gezondheidsrisico’s tijdens bereiding (in de apotheek), toediening en schoonmaak zijn beschreven.

Ceasar Consult: Beroepsmatige blootstelling aan cytostatica in Nederlandse Universitair Medische Centra (pdf)

Ceasar Consult: Beroepsmatige blootstelling aan cytostatica in Nederlandse ziekenhuizen bij medewerkers in de apotheek en in de schoonmaak (pdf)

• De mogelijke opnameroute van het geneesmiddel in het lichaam (via de huid, via inhalatie, via inslikken (of via het oog door spatincident).
• De handeling die met het bereiden en toedienen van het geneesmiddel wordt uitgevoerd (halveren, verpulveren of oplossen van tabletten, verdunnen van injectievloeistof).
• De (zorgvuldige) werkwijze waarop de handeling(en) worden uitgevoerd.
• De concentratie waarin het geneesmiddel wordt gebruikt.
• De frequentie van contact met het geneesmiddel.

De voorzorgsmaatregelen die zijn getroffen om de blootstelling te beheersen. Bijvoorbeeld: veiligheidswerkbank met laminairflowtechniek, persoonlijke beschermingsmaatregelen.

1. Bereiden
Bereiden van geneesmiddelen uit de (farmaceutische) grondstoffen en/of het aanpassen van handelspreparaten. Deze handelingen vinden uitsluitend in de apotheek (of de farmaceutische industrie) plaats en vallen buiten de scope van deze arbocatalogus.

2. VTGM
Voor toediening gereed maken: handelingen die nodig zijn voor het 'voor toediening gereed maken' (VTGM) van geneesmiddelen, bijvoorbeeld het oplossen en het bijspuiten van een poeder voor oplossing voor injectie of het fijnmaken van een tablet voor toediening aan patiënten met slikproblemen of via een sonde.

3. Toediening
Handelingen die uitgevoerd worden op de verpleegafdeling bij toedienen van geneesmiddelen aan patiënten zoals aanhangen van een infuus, uitpakken en aanreiken van tabletten.